ההטרדה המינית וההתנכלות הקשורה בה פוגעות בכבוד האדם, בחירותו, בפרטיותו ובשוויון בין המינים; לכן הן התנהגויות אסורות על פי חוק בכל דרך שהיא.
למי מתייחס החוק:
ההטרדה וההתנכלות יכולות להתבצע על ידי גברים ונשים כאחד ולהיות מופנית לבני ובנות שני המינים.
הטרדה מינית או התנכלות ב”מסגרת יחסי עבודה” מתקיימת בכל אחת מנסיבות אלה: במקום העבודה, במקום אחר שבו מתנהלת פעילות מטעם המעסיק , תוך כדי עבודה, או תוך ניצול מרות ביחסי העבודה בכל מקום שהוא )כגון ביתו/ה של ממונה(.
המעשים האסורים:
הצעות או התייחסויות מיניות אל גבר/ אישה לא מעוניין/נת, או תוך ניצול מרות , וכן ביזוי והשפלה על רקע מינו/ה או מיניותו/ה עלולים להוות הטרדה מינית.
כדי שהתנהגות תהווה הטרדה מינית עליה להיות בעלת אופי מיני )לכן הזמנה לקפה או מחמאה על תספורת לרוב אינן הטרדה, כל עוד אינן נעשות לאור הבעת אי הסכמה(,
אך היא אינה חייבת לנבוע ממניעים מיניים או לשרת מטרות מיניות. למשל, גם מעשים הנעשים כדי להשפיל, להפחיד, להציק או לדחוק רגליים יכולים להוות הטרדה.
המעשים הבאים אסורים גם אם נעשו באופן חד פעמי:
- סחיטה באיומים לביצוע מעשה בעל אופי מיני.
- מעשה מגונה ) מעשה לשם ביזוי, או גירוי או סיפוק מיני, שנעשה ללא הסכמת המתלונן/ת(.
- התייחסות משפילה או מבזה המופנית לגבר/אישה ביחס למינו/ה )כלומר: להיותו גבר או אישה(, למיניותו/ה או לנטייתו/ה המינית.
- פרסום תצלום, סרט או הקלטה של גבר/אישה, המתמקד במיניותו/ה, בנסיבות שבהן הפרסום עלול להשפיל את הגבר/האישה או לבזותו/ה, ללא הסכמתו/ה.
המעשים הבאים אסורים רק כאשר מתקיימות כל הנסיבות הבאות )במצטבר):
- התייחסויות המתמקדות במיניות או הצעות חוזרות בעלות אופי מיני.
- הגבר/האישה שהתייחסויות או ההצעות מופנות אליו/ה, הראה/תה למטריד בבירור )במלים או בהתנהגות( שהוא אינו/ה מעוניין/ת בהן.
- המטריד ממשיך בהתייחסויות/בהצעות גם לאחר הבעת חוסר עניין מצד אותו/ה גבר/ אישה.
*במקרים בהם ההתייחסויות או ההצעות נעשות תוך ניצול יחסי כוחות בלתי שווין) למשל בין עובד/ת לממונה עליו/ה(-עצם הפניות החוזרות מהוות עבירה, גם אם הגבר/ האישה שאליו/ה מופנות ההתייחסויות או ההצעות, לא הביע/ה את חוסר העניין מצידו/ה.
התנכלות אסורה:
פגיעה שמקורה בהטרדה מינית או בתלונה או בתביעה שהוגשה בגין הטרדה מינית.
מה לא ייחשב כהטרדה מינית:
כל סוג של אינטראקציה שאינה מינית, וחיזורים הנעשים ברוח טובה, מתוך הסכמה הדדית ורצון חופשי של כל המעורבים/ות.
עונש מקסימום:
- בדין הפלילי, עונש המקסימום על הטרדה ו/או התנכלות הוא שנתיים עד ארבע שנות מאסר.
- בדין אזרחי, בית הדין לעבודה רשאי לפסוק פיצוי בגובה עד 120,000 ₪ ללא הוכחת נזק, וכן פיצויים נוספים על נזקים מוכחים.
- בדין משמעתי, יכולים להינקט צעדים כמו: פיטורין, פסילה משירות המדינה ופגיעה בזכויות פנסיה.
הליך הגשת התלונה – שלוש אפשרויות טיפול:
- הליך משמעתי: פנייה לראש המועצה או לפקיד המועצה שהתמנה על ידי ראש המועצה לקבלת תלונות משמעת במועצה , או לאחראי למניעת הטרדה מינית במועצה.
מתלונן/תת רשאי/ת לפנות בתלונה גם לממונים עליו/ה במשרד, שמחויב/ת לדווח לאחד מהגורמים הנ”ל.
- הליך פלילי: הגשת תלונה במשטרה. במידה ונפתח הליך פלילי, אגף המשמעת בנציבות שירות המדינה עוקב אחריו ובסיומו שוקל נקיטת הליכים משמעתיים.
שני מסלולים אלה הינם מסלולים חלופיים.
- הליך אזרחי )תביעה נזיקית(: מסלול התביעה האזרחית יכול להתקיים גם במקביל למסלול המשמעתי או למסלול הפלילי.
נפגע/ת מהטרדה מינית או התנכלות יכול/ה לבחור אם ליזום אחד או יותר מההליכים האמורים בכל אחד מן המסלולים המפורטים לעיל.
התיישנות – משך התקופה בה ניתן להעמיד לדין או להגיש תביעה:
- בהליך משמעתי, מועד ההתיישנות אינו נספר מיום האירוע, ותלוי בקיום התנאים המפורטים בסעיף 64 לחוק שירות המדינה )משמעת(, התשכ”ג- 1963 . לכן, במקרים מסוימים ניתן להגיש תלונה בגין הטרדה מינית שנים רבות לאחר האירוע.
- בהליך פלילי ניתן להעמיד לדין פלילי בתקופה של עד 5 או 10 שנים לאחר האירוע, בהתאם לסוג העבירה.
- בהליך אזרחי ניתן להגיש תביעה עד שלוש שנים לאחר האירוע.
כתובת הגשת תלונה:
המתלונן/נת יכול/ה לבחור באפשרויות הבאות – בכולן או בחלקן:
- ניתן לפנות לראש המועצה המקומית.
מר : ואיל מוגרבי
טלפון: 046981350
או במייל : rosh@einknia@gmail.com
- ניתן לפנות לאחראית למניעת הטרדה מינית
גב’ סנייה שעלאן
מח’ לשירותים חבריים, טל’ 04-6807974
או במייל: snea1173@gmail.com
- ניתן להגיש תלונה במשטרה )דין פלילי(.
- ניתן לתבוע פיצויים בתביעה אזרחית נזיקית בבית משפט או בבית הדין לעבודה, אם ההטרדה התרחשה בסביבת העבודה.
הנוסח המחייב מופיע בחוק למניעת הטרדה מינית, התשנ”ח- 1998 ובתקנון המותאם לשירות המדינה מכוח החוק. שלט זה אינו בא במקום החוק והתקנון, ואינו מחליפם בשום אופן. את לשון החוק והתקנון המלא ניתן למצוא באתר האינטרנט של נש”מ.
التحرش الجنسي والمضايقة المرتبطة بها تسيء إلى كرامة الإنسان , حريته, خصوصيته وبالمساواة بين الجنسين لذلك هي تصرفات ممنوعة بموجب القانون بأي طريقة كانت.
لمن يتطرق القانون:
قد يتم التحرش الجنسي والمضايقة من قبل رجال ونساء على حد سواء ويمكنها أن تكون موجهة إلى أبناء وبنات الجنسين. التحرش الجنسي أو المضايقة في “إطار علاقة العمل” يتم في كل واحد من الظروف الآتية:
في مكان العمل,
في مكان آخر الذي تتم به نشاطات من قبل المستخدم,
خلال العمل,
أو باستغلال سلطة علاقة العمل في أي مكان كان )مثل في بيت مسؤول(.
التصرفات الممنوعة:
عروض أو توجهات جنسية لأي شخص غير معني , أو باستغلال سلطة, وكذلك اهانة وتحقير على خلفية جنس أو جنسية الشخص قد يشكلوا تحرش جنسي.
من اجل أن يعتبر سلوك كتحرش جنسي عليه أن يكون ذا طابع جنسي )لذلك دعوة لشرب قهوة أو مديح على تسريحة لا تعتبر عادة تحرش, طالما لم تتم بالرغم من إبداء عدم موافقة(, ولكن لا يتوجب أن تكون ناتجة عن دوافع جنسية أو لخدمة أهداف جنسية, مثلا , تصرفات التي تتم من اجل اهانة , تخويف , لمضايقة أو لدفع رجلين قد تشكل أيضا تحرش.
التصرفات الآتية ممنوعة أيضا حتى لو أنها نفذت لمره واحده
- ابتزاز تحت التهديد لتنفيذ عمل ذا طابع جنسي.
- هتك عرض )عمل من اجل تحقير, أو تحفيز أو إشباع جنسي, الذي يتم دون موافقة المشتكي(.
- توجه بصوره مهينة أو محقرة الموجهة إلى شخص فيما يتعلق بجنسه )أي: كونه رجل أو امرأة(, أو ميوله الجنسية.
- نشر صورة, فيلم أو تسجيل لشخص, الذي يتمركز بجنسه, بظروف التي يتسبب به النشر إلى اهانة الشخص أو تحقيره, دون موافقته.
التصرفات الآتية ممنوعة فقط في حال توفر جميع الظروف الآتية مجتمعة:.
إشارة التي تتمركز حول الجنس أو عروض متكررة ذات طابع جنسي.
- الشخص الذي وجهت إليه العروض أو توجهات, أبدى للمتحرش بشكل واضح )بواسطة كلامه أو تصرفاته( انه غير معني بهم.
- المتحرش يستمر بالعروض/ الإشارات أيضا بعد أن أبدى ذلك الشخص انه غير معني.
*في حالات التي تتم بها العروض أو توجهات من خلال استغلال علاقة غير مساوية كهذه )مثلا بين الموظف والمسؤول عنه(- التوجهات المتكررة بحد ذاتها تعتبر جريمة, حتى اذا الشخص الذي وجهت إليه توجهات أو العروض لم يبدى عدم رغبته بها.
مضايقة ممنوعة:
ضرر الذي يعود مصدره إلى تحرش جنسي أو شكوى أو دعوى قضائية التي قدمت بسبب تحرش جنسي.
ما الذي لا يعتبر كتحرش جنسي:
أي نوع من التفاعل الغير جنسي, ومغازلات التي تتم بروح طيبة, باتفاق متبادل وإرادة حرة للمشاركين بها.
العقوبة القصوى:
في القانون الجنائي: العقوبة القصوى على تحرش و/أو مضايقة هي سنتين حتى أربع سنوات سجن.
- في القانون المدني: تستطيع محكمة العمل أن تفرض تعويضات بمبلغ حتى 120,000 ش.ج. دون إثبات ضرر , وكذلك تعويضات إضافية مقابل أضرار مثبتة.
- في الإجراءات التأديبية: يمكن اتخاذ خطوات كالآتي: إقالة، إبعاد عن العمل في خدمة الدولة وإضرار بحقوق التقاعد.
إجراء تقديم الشكوى– ثلاث إمكانيات علاج:
- إجراء تأديبي: توجه إلى رئيس المجلس أو الموظف الذي عينه رئيس المجلس لتقبل شكاوى التأديبية في المجلس أو للمسؤلة عن منع التحرش الجنسي في المجلس. تستطيع المشتكية التوجه بشكوى أيضا إلى المسؤولين عنها في المجلسس, وهؤلاء ملزمون بالتبليغ لأحد الجهات المذكورة أعلاه.
- إجراء جنائي: تقديم شكوى في الشرطة. في حال تم فتح إجراء جنائي, يقوم القسم التأديبي في مفوضية خدمة الدولة بمتابعتها وعند انتهائها يقرر اتخاذ إجراءات تأديبية. هذين المسارين مسارين بديلين.
- إجراء مدني )دعوى جزائية(: يمكن أن يتم مسار الدعوى المدني أيضا بالتوازي مع المسار التأديبي أو المسار الجنائي.
متضرر من تحرش جنسي أو مضايقة يمكنه أن يختار اتخاذ واحد أو أكثر من الإجراءات المحددة أعلاه في كل واحد من المسارات المفصلة أعلاه.
تقادم– الفترة التي يمكن بها محاكمة شخص أو رفع دعوى ضده:
في الإجراء التأديبي , موعد التقادم لا يحسب من موعد الحادثة, وهو يتعلق بتوفر الشروط المفصلة في بند 64 لقانون خدمة الدولة )تأديبي(, لسنة- 1963 . لذلك, في حالات معينة يمكن تقديم شكوى بسبب تحرش جنسي سنوات عديدة بعد حدوثها.
- في الإجراء الجنائي, يمكن المحاكمة بموجب القانون الجنائي لفترة حتى 5 أو 10 سنوات بعد الحادثة, حسب نوع الجريمة.
- في الإجراء المدني, يمكن رفع دعوى حتى ثلاث سنوات بعد الحادثة.
عنوان لتقديم شكوى:
يمكن للمشتكية أن تختار من بين الإمكانيات الآتية, جميعها أو جزءا منها:
- يمكن التوجه إلى رئيس المجلس المحلي
السيد وائل المغربي
هاتف 046981350
أو البريد الالكتروني rosh@einknia.com
- يمكن التوجه إلى المسؤلة عن منع التحرش الجنسي في المجلس.
السيدة سنية شعلان .
قسم الرفاه الاجتماعي. على هاتف04-6807974
أو البريد الالكتروني sanea1173@gmail.com
- يمكن تقديم شكوى في الشرطة (قانون جنائي)
- يمكن رفع دعوى تعويضات في دعوى مدنية جزائية في المحكمة أو في محكمة العمل في حال أن التحرش تم في بيئة العمل.
تظهر الصيغة الملزمة في قانون منع التحرش الجنسي, لسنة- 1998 وفي الدستور الذي تم ملائمته لخدمة الدولة بموجب القانون. هذه اللوحة لن تحل محل القانون والدستور, ولا تبدلهم بأي شكل من الأشكال. يمكن إيجاد صيغة القانون والدستور الكاملة على موقع انترنت مفوضية خدمة الدولة.